රාස්ප්බෙරි පයි කියන්නෙ කුඩා පරිපතයක් වුනාට එය ආර්ඩුනෝ (Arduino) වැනි මයික්‍රොකොන්ට්‍රෝල පරිපතයක් නොවේ. රාස්ප්බෙරි පයි සුවිශේශ වන්නේ එය කුඩා වීමත් හා එය බාවිතයෙන් පරිගනකයකින් කල හැකි බොහෝ කාර්යයන් කල හැකිවීමත්.
පරිගනකයක් සැලකූ විට ක්ශුද්‍ර සකසනයකින්ද (Micro Processor) Northbridge සහ Southbridge යන චිප දෙකකින් ද, සහ ඒවාට සම්බන්ද වුනු තවත් සහායක චිප හා අතුරුමුහුනත් (Interfaces) වලින් සමන්විත වෙනවා. සැකසුම ගත්විට ක්ශුද්‍ර සකසනය, Northbridge චිපයට සම්බන්ධ වෙලා තියෙන්නෙ. Southbridge චිපය, Northbridge චිපය හරහා ක්ශුද්‍ර සකසනයට සම්බන්ද වන අතර සාපේක්ෂව අඩු වේගයකින් ක්‍රියාකරන්නෙ. පරිගණකයේ ඇති Graphic Processer සහ RAM මතකය Northbridge චිපයට සම්බන්ද වන අතර Southbridge චිපයට, PCI USB Serial port BIOS අතුරුමුහනත් (interface) වලට සම්බන්ද වෙනව.
රාස්ප්බෙරි පයි හි ඉහත සඳහන් කල සියල්ලම එක චිපයක් තුල අන්තර්ගතකරල තියෙන්නෙ. මෙම චිපය SOC (System On Chip) නාමයෙන් හඳුන්වනු ලබනව. ඒවගේම SOC යන්න 'චිපය මත පද්ධතිය' ලෙස සිංහලෙන් නම් කරන්න පුලුවන්. රාස්ප්බෙර්ර්යි පයි නිර්මාතෘ, එබන් අප්ටන් මහත්තය Broadcom සමාගමේ ඉන්ජිනේරුවෙක් වීම නිසා වගේම සමාගම සමඟ ඇති ගිවිසුම නිසාද එහි Broadcom SOC චිපයක් අන්තර්ගත කරල තියෙන්නෙ.මේ චිපය තුල ක්ශුද්‍ර සකසනයක්, ram මතකයක්, ග්‍රෆික් සකසනයක් සහ USB, GPIO, I2C, SPI යන දත්ත හුවමාරු පහසුකම වගේ දේවල් අඩංගු කරල හදල තියෙන්නෙ.
 |
| Broadcom BCM2837 SOC Chip. |
SOC චිපයට අමතරව රාස්ප්බෙරි පයි මත ram මතක චිපයක් සහ ජාල පහසුකම ඇත්නම් Ethernet අතුරුමුහුනත් චිපයක් ද වෝල්ටීයතා යාමනයි පිනිස කොටසක් අන්තර් ගත වෙනව.
BCM2835, BMC2836, BMC2837 කියන්නෙ දැනට රාස්ප්බෙරි පයි සඳහා බාවිතා කරල තියෙන SOC චිප.
රාස්ප්බෙරි පයි සංකල්ප මාදිලිය 2006 - Raspberry Pi Concept Board 2006
එබන් අප්ටන් විසින් රාස්ප්බෙරි පයි සංකල්පය අත්හදා බැලීම සඳහා මෙම මාදිලිය 2006 දී සිය නිවසේ දී නිපදවල තියෙන්නෙ. වෙරෝ බෝඩයක එකලස් කරන ලද මෙය 22.1MHz වේගයකින් ධාවනය කරල තියෙන්නෙ. Atmel ATmega644 මයික්‍රොකොන්ට්‍රෝලයකින් එය සමන්විත වුනු ඒකට 512K SRAM චිපයක් සාමාන්‍ය දත්ත සහ වීඩියෝ දත්ත ගබඩා කරන්න පාවිච්චි කරල තියෙනව. පහල පින්තූරෙ බැලුවොත් වම් පැත්තෙ කෙරවලේ තියෙන ලොකු චිප් දෙකෙන් වම් පැත්තට වෙන්න තියෙන්නෙ Atmel microcontroller චිප් එක. ඒකට දකුණෙන් තියෙන්නෙ SRAM චිප් එක. Amel චිපයේ I/O pin 32 න් 19 ක් ram චිපයට දත්ත යැවීමට බාවිතා කරල තියෙනව. සාමාන්‍ය රූපවාහිනියක් තිරයක් ලෙස බාවිතා කරන ලද මෙහි වීඩියෝ විභේදන හැකියාව 320 x 240 වෙලා තියෙනව. SRAM චිපයේ තියෙන වීඩියෝ දත්ත පික්සල් එකෙන් පික්සල් එකට අවශය වේගයෙන් 74HC ශ්‍රේණියේ බෆරයන් තුනක් හරහා ADC තුනක් වෙත නිකුත් කරල තමයි වීඩියෝ සංඥා නිපදවල තියෙන්නෙ. මෙතනින් බලන්න පුලුවන් එදා ඒ අත්හදා බලපු හැටි. එයාගෙ නෝන මහත්තයා ලිස් තමයි වීඩියෝ කරල තියෙන්නෙ. තිරස් හා සිරස් බ්ලෑන්කින් වලදී මයික්‍රෝකොන්ට්‍රෝලය වීඩියෝ නොවන කාර්යයන් සඳහන් බාවිතා කරල තියෙනව.
 | ||
| Raspberry Pi Concept 2006 Edition |
ඉන්පසු රාස්ප්බෙරි පදනම ඇති කිරීමෙන් පසු 2011 මැයි මස 'Raspberry Pi USB prototype board' නිපදවල තියෙන්නෙ.මේක පොඩි උපකරණයක් වගේම මුද්‍රිත පරිපතයක් බාවිතා කරල තමයි හදල තියෙන්නෙ. තිරයට සම්බන්ද කරන්න එක පැත්තකින් HDMI port එකක් වගේම අනික් පැත්තෙන් USB pen drive එකක් සම්බන්ද කරල තියෙනව. ඒවගේම මේකෙ කැමරාවක් එහෙමත් තිබිල තියෙනව. මේක ගැන වැඩිවිස්තරයක් අන්තර්ජාලයේ හොයා ගන්න නෑ. මේකට Broadcom එකේ කට්ටිය කියල තියෙන්නෙ 'MicroDB' කියල.
Raspberry Pi Alpha Board
ඒට පස්සෙ මෙයාල හදල තියෙනව 'Raspberry Pi Alpha Board' කියල එකක් 2011 අගෝස්තු මාසෙ. මේක විකුනන්න නෙමේ පරීක්ශා කරන්න සහ වැරදි හොයන්න හදල තියෙන්නෙ.
Raspberry Pi Beta Production Board
ඒට පස්සෙ මෙයාල 'Raspberry Beta Production Board' කියන එක නිර්මාණය කලා. නිර්මාණය කරල මුද්‍රිත පරිපත (PCB) 100ක් හැදුව. ඒත් එයාල කෑලි දාල පෑස්සුවෙ 10ක් විතරයි. 2012 ජනවාරි 1 වෙනිදා මෙයාල ebay එකේ 'Raspberry Beta Production Board', 10 ක් වෙන්දේසියේ දැම්මා. ඒකෙ අරමුණ වුනේ පදනමට අරමුදල් රැස්කරගන්න. ඒ 10 ලොකු ගානකට විකිනුනා. වැඩිම මුදල වුනේ බ්‍රිතාන්‍ය පවුම් 3500ක් අඩුම මුදල වුනේ පවුම් 930ක්.
පහල තියෙන්නෙ එහෙම විකිනුන අංක 8. පින්තූරය ගත්තෙ බ්ලොග්කරුවෙකු වන Paul Maunders බ්ලොග් එකෙන්. එයාගෙ බ්ලොග් පෝස්ට් එකට මෙතනින් යන්න.
 |
| Raspberry Pi Beta Production Board.
https://www.pyrosoft.co.uk/blog/2012/01/13/raspberry-pi-8-first-photoshoot/ |
Raspberry Pi 1st Production Board
ඊට පස්සේ ආවා Raspberry Pi 1st Production Board. මේක විකුනන්න ගත්තෙ පෙබරවාරි 29 2012. එදා තමා රාස්ප්බෙරි පයි වල ඇරබුම සනිටුහන් වුනේ. දිනය ගැනත් දෙයක් කියනන් ඕනෙ, අපේ රටේ පෙබරවාරි මාසෙ අලුතෙන් දෙයක් පටන් ගන්නෙ නෑ අඩු මාස අසුබයි කියල. ඒත් බලන්න එදා ඉඳන් වසර 5 ක් යනකොට රාස්ප්බෙරි පයි ලෝකය පුරාම ජනප්‍රිය වුනා වගේම මිලියන ගානක් විකිණුනා. Raspberry Pi 1st Production Board එකත් ඊට පෙර නිකුත් කරපු Raspberry Pi Beta Production Board එක වගේම තමයි වෙනස වුනේ රූපවාහිනියට සම්බන්ද කරන RCA Port එක කහ පාට වීමත් SD Card Port එක පොඩ්ඩක් වෙනස් වගේම ඇතුලට වෙන්න තිබීමත්. මේ මාදිලියේ 10,000ක් හැදුවා. මේව හැදුවෙ චීනයේ.
Raspberry Pi Full Production Board AKA Raspberry Pi 1 Model B
Raspberry Pi Beta Production Board, Raspberry Pi 1st Production Board ඔක්කොම Raspberry Pi 1 Model B වගේ නමුත් පොඩි වෙනස්කම් තියෙනව. හරියටම Raspberry Pi 1 Model B එකක් නිකුත් කලේ 2012 අප්‍රේල් මාසෙ Raspberry Pi Model B Full Production Board නමින්. බෙදාහැරීම හා විකිනීම කලේ Farnel (දැන් Element14) හරහා. සැප්තැම්බර් 2012 සිට බ්‍රිතාන්‍යයේ වේල්සයේ Sony Manufacturing Plant හි නිශ්පාදනය කරන්න පටන්ගත්ත. එම තීරණය ගැන ලිස් අප්ටන් කිවුවෙ මෙහෙමයි,
"If you’ve been following us for a while, you’ll remember the time last year when we had to make the decision to manufacture the Raspberry Pi in China. The Raspberry Pi is a British enterprise, and as well as improving things in the computing industry’s future here by educating kids, we wanted to improve things in the present too, by actually doing our manufacture here in the UK."
"ඔබ මෙතෙක් කල් අප සමඟ රැඳී සිටියා නම්, ඔබට මතක ඇති පසුගිය වසරේදී අපට තීරණය කරන්න සිදුවුණේ රාස්ප්බෙරි පයි චීනයේ සාදන්න. රාස්ප්බෙරි පයි කියන්නේ බ්‍රිතාන්‍ය නිර්මාණයක්, එසේම අපගේ පරිඝණක කර්මාන්තයේ අනාගතය නගාලීමේ ප්‍රයත්නයක් ළමුන් දැනුවත් කිරීම තුලින්. එසේම අපට උවමනායි වර්තමානය නගාසිටුවන්න රාස්ප්බෙරි පයි මෙහි, බ්‍රිතාන්‍යයේ නිශ්පාදනය කිරීම තුලින්."
අද ද, බ්‍රිතාන්‍යයේ බාවිතය සඳහා රාස්ප්බෙරි පයි බ්‍රිතාන්‍ය තුල නිශ්පාදනය කරනවා ලෝකයේ සෙසු රටවලට බාවිතා කරන්න රාස්ප්බෙරි පයි හදන්නෙ චීනයේ. ඒ වගේම බෙදාහැරීම සහ විකිනීම කරන්නේ Element14 හරහායි.
Rspberry Pi 1 Model A
2013 පෙබරවාරි මාසයේදී Raspberry Pi 1 Model A නිකුත් කලා ඒක Raspberry Pi 1 Model B ට සමාන වුනත් පරිගනක ජාලයකට සම්බන්ධ කරන්න Ethernet port එකක් අඩංගු කරල නෑ.
Raspberry Pi Computer Module
2014 අප්‍රේල් මස Raspberry Pi Computer Module නිකුත් කලා. මෙහි SOC චිපය, RAM මතකය සහ eMMC Flash මතකයක් පමනක් අන්තර්ගත වුනා. ප්‍රමානය සහ හැඩය ලැප්ටොප් පරිගනකයක RAM මතකයක් සමාන වුනා. එසේම අතුරුමුහුනතත් ඒ වගේමයි. පහතින් පෙනෙන්නේ එයයි.
 |
| Raspberry Pi Computer Module http://elinux.org/images/8/83/Compute-module.png |
Raspberry Pi 1 Model B+
2014 ජූලි 14 දින රාස්ප්බෙරි පයි පදනම නවතම මාදිලියක් එලිදැක්වූවා. එනම් Raspberry Pi 1 Model B+. මෙය බොහෝ දුරට Raspberry Pi 1 Model B හා සමානයි. මෙහි SOC චිපය හා RAM මතක ප්‍රමානය සමාන නමුත් SD චිපයක් වෙනුවට MicroSD චිපයක් බාවිතා කරන්නේ. ඒවගේම USB port දෙකක් වෙනුවට මේකෙ USB Port 4 ක් තියෙනවා. ඒනිසා යතුරුපුවරුවයි මවුසයටයි අමතරව පෙන් එකක් එහෙම ගහන්න පුලුවන්. GPIO 40 තියෙනවා.
Raspberry Pi 2 Model B
2015 පෙබරවාරි මස නවතම මාදිලිය හදුන්වල දුන්නා. ඒක Raspberry Pi 2 Model B යනුවෙන් හැදින්වුනා. මෙයට quard core නවතම SOC චිපයක් අතුලත් වුනා. එසේම RAM මතකය 1GB දක්වා ඉහල දමා තිබුනා. අනෙකුත් ඒවානම් ඉස්සල වගේම තමයි තිබුනෙ.
Raspberry Pi 3 Model B
රාස්ප්බෙරි පයි විකිනීම අරඹා වසර 4 කර පස්සෙ එනම් 2016 පෙබරවාරි 29 නවතම මාදිලිය වන Raspberry Pi 3 Model B නිකුත් කලා. එකේ 1.2 GHz Quard Core 64 bit SOC චිපයක් අඩංගුයි. ඒවගේම විශේෂයෙන්ම WiFi සහ Bluetooth අඩංගු වෙනවා.
Raspberry Pi Zero and Raspberry Pi Zero W
මෙයට අමතරව 2015 නොවැම්බර් Raspberry Pi Zero නමින් ඉතා කුඩා රාස්ප්බෙරි පයි එකක් හදුන්වල දුන්න. එසේම රාස්ප්බෙරි පයි හි පස්වන උපන්දිනය දා එනම් 2017 පෙබරවාරි 28 දින රාස්ප්බෙරි පයි පවුලේ නවතම සාමාජිකයා වන Raspberry Pi Zero W හදුන්වල දුන්න මෙය Raspberry Pi Zero හා සෑම අතින්ම සමාන වන නමුත් WiFi සහිතයි. මේවා ට කොතරම් ඉල්ලුම තියෙනවද කිවුවොත් අදටත් එක නිවසකට එකයි විකුනන්නෙ.
Raspberry Pi Computer Module 3 and 3 Lite
මේ මාදිලිය නිකුත් කලේ 2017 ජනවාරි මාසයේ. මෙය Raspberry Pi Computer Module හා සමාන බාහිට පෙනුමකින් යුක්තයි. නමුත් මෙහි SOC චිපය හා RAM මතකය Raspberry Pi 3 Model B හා සමානයි. Raspberry Pi 3 Model B හි ඇති MicroSD කාඩය වෙනුවට මෙහි 4GB eMMC චිපයකින් යුක්තයි. Raspberry Pi Computer Module 3 Lite හි මෙම 4GB eMMC Flash මතකය අඩංගු කරල නෑ.
තවමත් අපි කතාකලේ රාස්ප්බෙරි පයි මාදිලිවල ඉතිහාසය පමනයි. රාස්ප්බෙරි පයිහි දෘඪාංග වල වැදගත්ම කොටස වන SOC චිපය ගැන අප දැන් බලමු.
SOC චිපය එහෙම නැත්තම් System On Chip, හදල තියෙන්නෙ පද්ධතියට වුවමනා කරන බොහෝ කොටස් එක චිපයකට දාල. SOC චිපය රාස්ප්බෙරි පයි එකටම හදපු කොටසක් නෙමේ නවීන උපකරණ එනම් ජංගම දුරකතන,රූපවාහිනි, මුද්‍රණ යන්ත්‍ර වැනි බොහොමයක SOC චිප අඩංගුයි.
රාස්ප්බෙරි පයි එකේ තියෙන SOC චිපයේ, ක්ශුද්‍ර සකසනයක්, ග්‍රැපික් ප්‍රෝසෙසරයක් සහ Input/Output port තියෙනවා. BCM2835, BMC2836, BMC2837 කියන්නෙ දැනට රාස්ප්බෙරි පයි සඳහා බාවිතා කරල තියෙන SOC චිප.
BCM2835
මේ චිපය අඩංගු වෙන්නේ RPi 1 Model A, RPi 1 Model B, RPi Computer Module 1, RPi Zero සහ RPi Zero W හන මාදිලි වල. මෙහි single-core ARM1176JZF-S සහ Broadcom VideoCore IV ග්‍රැපික් ප්‍රෝසෙසරයක් අන්තර්ගත වෙනවා. නමුත් ARM මයික්‍රෝප්‍රොසෙසරයේ වේගය මාදිලියෙන් මාදිලියට වෙනස් වෙනව. RPi 1 Model A, RPi 1 Model B, RPi Computer Module 1 කියන මාදිලි තුනම 700MHz වලින් දිවුවත් RPi Zero සහ RPi Zero W යන මාදිලි දුවන්නේ 1GHz වේගයකින්. මේ මයික්‍රෝප්‍රොසෙසරය නිපදවා තියෙන්නේ තවත් බ්‍රිතාන්‍ය සමාගමක් වන ARM සමාගම විසින්. සුප්‍රසිද්ධ Apple iPhone වල පවා තියෙන්නෙ ARM ප්‍රෝසෙසර්. ඒවගේම ARM1176JZF-S මයික්‍රෝප්‍රෝසෙසරයේ සැකැස්ම ARM11 ARM architecture v6 ආකාරයේ. 32 Bit බස් පළලකින් යුක්තයි. ඒවගේම මෙහි Java Bytecode කෙලින්ම දුවවන්න පුලුවන් කියලත් කියනවා.
BMC2836
මේ SOC චිපය අඩංගු වෙන්නෙ RPi 2 Model B හි පමනයි. මෙහි 700MHz වේගයකින් දුවන 32bit බස් පළලකින් යුක්ත Quard-core ARM Cortex-A7 මයික්‍රෝප්‍රොසෙසරයක් තියෙනවා.
BMC2837
2016 ඔක්තෝබර් මාසයෙන් පසු නිපදවන ලද RPi 2 Model B, RPi 3 Model B සහ RPi Computer Module 3, 3 Lite යන මාදිලි වල අඩංගු වෙන්නේ මේ SOC චිපය. ඒකෙ අඩංගු වෙන්නේ Quard-core ARM Cortex-A53 කියන මයික්‍රෝප්‍රෝසෙසරය.මෙහි සැකැස්ම ARMv8-A ආකාරයේ. RPi 2 Model B වල 900MHz වේගයකින්ද RPi 3 Model B සහ RPi Computer Model හි 1.2GHz වේගයකින් මේක වැඩ කරනවා.
මෙයට අමතරව රාස්ප්බෙරි පයි වල තවත් කොටස් පවතිනව. උදාහරනයක් ලෙස වෝල්ටීයතාව 5V සිට 3.3V දක්වා අඩුකරන්න බාවිතා කරන Switch mode Power supply සහ Ethernet චිපය දක්වන්න පුලුවන්.
මෙතනින්, මම රාස්ප්බෙරි පයි හි දෘඪාංග ගැන ලිපිය අවසන් කරන්න බලාපොරොත්තු වෙනව. වැඩි විස්තර පහත තියෙන ලිංකු වලින් බලාගන්න පුලුවන්. මීලඟ ලිපියෙන් රාස්ප්බෙරි පයි හි බාවිතා කරන මෙහෙයුම් පද්ධතිය ගැන කතා කරන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා.
මූලාශ්‍ර:
1. https://en.wikipedia.org/wiki/System_on_a_chip
2. https://en.wikipedia.org/wiki/Northbridge_(computing)
3. http://elinux.org/RPi_HardwareHistory
4. https://www.raspberrypi.org/blog/raspberry-pi-2006-edition/
5. https://www.pyrosoft.co.uk/blog/2012/01/13/raspberry-pi-8-first-photoshoot/
(මේ ලිපියේ සමහර ඉන්ග්‍රීසි වචන සඳහා සිංහල වචන මම දන්නේ නෑ. ඒවා සඳහා සිංහල වචන යෝජනා කරන්න.)
(For the English translated version of this Blog, Please visit to Electronic World )
